لشکرکشی کوروش
او سپس از میان عربستان پیش رفت در حالى که رودخانۀ فرات در سمت راستش قرار داشته و پنج منزل از سرزمین خشک و بیابان عبور کردند. در این حدود همه جا صحارى بى‌انتها بود و مثل دریا هموار مى‌نمود و پر از افسنتین به صورت بوته یا مثل نى و خوشبو بود. درخت هیچ وجود نداشت اما همه قسم حیوانات وحشى از آن جمله گورخر و شترمرغ و همچنین غزال. سواران گاهى این حیوانات را تعقیب و شکار میکردند، گورخرها وقتى که تعقیب مى‌شدند سریع میدویدند و بازمى‌ایستادند، چون تندتر از اسب میدوند و هر وقت که اسبها نزدیک مى‌رسیده‌اند باز آنها به حرکت درمى‌آمده‌اند ازین‌رو به دام انداختن آنها غیر ممکن مى‌نمود مگر آنکه سوارکار بین راه درنگ و با اسب تازه‌نفسى حیوان را دنبال میکرد. گوشت این شکارها مثل آهوست حتى نرم‌تر ولى هیچ‌کس نتوانسته بود شترمرغى شکار کند و هر سوارى که دنبال این کار میرفت منصرف مى‌گردید زیرا که این حیوان بواسطۀ پرواز مسافت کلى از سوار کار دور مى‌شده یعنى نه فقط با پا بلکه از بالهاى خود نیز استفاده و در هوا کشتى‌وار سیر مى‌کرده است. غزال را مى‌توان شکار کرد بشرط آنکه در آغاز تعقیب با سرعت کافى از دنبالش بروند زیرا که این حیوان فقط مسافت محدودى قدرت فرار دارد و مثل کبک زود خسته مى‌شود. گوشت آن بسیار لذیذ است. آنها از این ناحیه نیز عبور نموده به رودخانۀ مسکاس که یک پلتروم عرض آنست رسیدند. در آنجا وسط بیابان شهرى بزرگ به نام کورسوت بوده که رودخانۀ مزبور آنرا کاملا احاطه کرده بود. در این سه محل سه روز ماندند و مایحتاج لشگر را تأمین کردند سپس کوروش سیزده منزل منطقه‌اى بیابانى را که در حدود نود فرسنگ بود پیمود، رودخانۀ فرات همواره در طرف راست لشگر واقع بوده و به شهر پى‌له[1] رسیدند.
طى این راه طولانى تعداد زیادى از حیوانات باربر در اثر گرسنگى تلف شدند زیرا اعلیق نایاب بود و در واقع هیچ‌گونه نهال و نبات وجود نداشت چون سرزمینى خشک و خالى بود، افرادى که در این نواحى میزیستند وسیلۀ زندگى خود را از راه تهیه سنگ در کرانه‌هاى رودخانه و حمل آن به بابل فراهم مى‌ساختند و جنس را در آنجا فروخته آذوقه مى‌خریدند. در مورد لشگریان نیز باید افزود که خواربار آنها پاک تمام شده بود و جنس قابل خرید وجود نداشت مگر همان مقدارى که در[2]فروشگاه وابسته به چریک‌هاى بیگانه در لشگر کوروش فراهم میگردید. در آنجا آرد گندم و جو را پانزده برابر قیمت بازار آتن فروش مى‌کردند ازین‌رو بیشتر خوراکى سربازان از گوشت شده بود[3] کوروش در نواحى صحرائى منازل سفر را بسیار طولانى قرار می داد تا به آب تازه یا علیق برسند.[4]
[1] Paelae - پیل
[2] گزنفون، لشکرکشی کوروش، صفحه: ۵۶، دنیاى کتاب، تهران - ایران، 1384 ه.ش.
[3] - یونانى‌هاى عهد گزنفون برحسب معمول کم گوشت مصرف میکردند از این رو آن وضع در صحراى عربستان براى ایشان دشوارتر بشمار میرفت.
[4] گزنفون، لشکرکشی کوروش، صفحه: ۵۷، دنیاى کتاب، تهران - ایران، 1384 ه.ش.
